Tijdvak 4 – 1000-1500 – Tijd van steden en staten

Ook bekend als: hoge en late middeleeuwen, of gewoonweg: middeleeuwen.

Kenmerkende aspecten (KA’s):

13.    de opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
14.    de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
15.    het begin van staatsvorming en centralisatie
16.    het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
17.    de expansie van de christelijke wereld, onder andere in de vorm van de kruistochten


Kernbegrippen

ambacht
centralisatie
expansie
geestelijkheid
handel
kruistochten
staatsvorming
wereldlijk

Belangrijke Jaartallen
Zoek zelf de gebeurtenissen in deze jaartallen op. 
De overige jaartallen op p. 88 hoef je dus niet exact te kennen.

1066
1076
1095
1122
1215 Magna Carta
1291
1337-1453 - op twintig jaar nauwkeurig, je mag ook zeggen: begon iets voor het midden van de 14e eeuw en duurde iets langer dan honderd jaar
1492


Minder belangrijke jaartallen:

1100 Ontstaan drieslagstelsel
1187 Jeruzalem weer in handen van de moslims
1191 Richard Leeuwenhart komt aan in Akko
1220 Dordrecht groeit uit tot belangrijke handelsplaats, 1299 stapelrecht, va. 1350 een bloeiperiode
1250 ca. er worden weer gouden munten geslagen, de florijn in Florence en de dukaat in Venetië
1309 Franse paus Clemens V vestigt zich Avignon
1377 Paus Gregorius XI vestigt zich weer in Rome

Lessen op Youtube

Joost van Oort is een geschiedenisleraar uit Eindhoven. Hij heeft zijn behandeling van de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken op youtube gezet. Deze zijn erg duidelijk en overzichtelijk en een goede aanvulling op het boek. Gebruik het wel als aanvulling, lees zelf wel veel en nauwkeurig de informatie in je boek, dit is echt een essentiële vaardigheid.
Nota bene: verschillende docenten en methoden gebruiken een verschillende volgorde van de kenmerkende aspecten. Die volgorde is dus niet heilig. Het zijn verschillende thema’s die binnen een tijdvak meestal door elkaar heenlopen in de tijd. Denk zelf na over wat jij de meest logische volgorde vindt om ze te onthouden, hoe zijn ze volgens jou verweven met elkaar?

13.    de opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
https://www.youtube.com/watch?v=JQSaVdv1UEc&list=PLk_f9LgcJGwlyC1sx8zBzyL4aOknuhZBK&index=13


15.    het begin van staatsvorming en centralisatie
https://www.youtube.com/watch?v=HydkO923SUw

16.    het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
https://www.youtube.com/watch?v=JQSaVdv1UEc&list=PLk_f9Lhttps://www.youtube.com/watch?v=JQSaVdv1UEc&list=PLk_f9LgcJGwlyC1sx8zBzyL4aOknuhZBK&index=13gcJGwlyC1sx8zBzyL4aOknuhZBK&index=13